Sól ziemi
05/01/2022
Andrzej Mencwel, Ausweisungbefehl, “Forum Kobylińskie”, Pismo społeczno-kulturalne, nr 1/2021, s. 9-11. Fragment utworu pt. Strona ojca, przygotowywanego do wydania w 2022 roku.
Dziękuję za publikację oraz niewątpliwy zaszczyt wpisania na listę stałych współpracowników tego periodyku. “Forum Kobylińskie” ukazuje się w Kobylinie (miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, zob. odpowiednią stronę w Wikipedii), a drukowane jest w moim rodzinnym, poniekąd, Rawiczu (rodzice mieszkali tam przed wojną). Jeden egzemplarz kosztuje tylko 2 złote, co pewnie jest najniższą ceną w Polsce.
Więcej niż wydawcą i redaktorem “Forum Kobylińskiego”, bo jego wszechstronnym sprawcą, jest pan Michał Ciesielski, którego podziwiam. Tacy jak on są solą tej ziemi.
Pod choinką
03/01/2022
Andrzej Mencwel, Przejrzyste okna prywatności, “Rzeczpospolita. Plus-Minus”, 24-26 grudnia 2021 roku. Wybór z 1500 numerów ‘Plusa-Minusa”.
To było na Święta, przypomnienie miłe i, jak się okazało po lekturze, całkiem dorzeczne. Napisałem ten esej w roku 2002, czyli prawie dwadzieścia lat temu i wcale się nie zestarzał. Dziękuję “Rzeczpospolitej” za przedruk i dobrą redakcję .
Podarki i podzięki
13/12/2021
Jerzy Giedroyc, Stanisław Vincenz, Listy 1946-1969. Opracował, wstępem i przypisami opatrzył Rafał Habielski. Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Association Institut Litteraire, “Kultura”, Biblioteka “Więzi” Warszawa 2021.
Stanisław Vincenz był, jak się okazuje, jednym z najważniejszych partnerów Jerzego Giedroycia, a korespondencję z nim można śmiało zestawiać z tą, jaka Redaktora łączyła z Miłoszem, Gombrowiczem czy Stempowskim. Niestety sam już nie zdołam tego uczynić, ale może opinia ta okaże się zachętą. Opracowanie pożyteczne, edycja wzorowa. Pawłowi Kądzieli podziękowałem wcześniej za ten cenny podarunek.
Michał Masłowski, Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej. Studium Europy Wschodniej UW, Warszawa 2012. Podstawą tej książki, jak wyjaśnia jej autor, jest francuskie opracowanie zbiorowe Mythes et symboles politiques en Europe Centrale zredagowane przez Chantal Delsol, Michała Masłowskiego i Joannę Nowicki, a wydane dwukrotnie w Paryżu, w latach 2002 i 2015.
Jako uczestnik tamtego opracowania oraz czytelnik tej książki potwierdzam, że jest ona samodzielnym dziełem autorskim. Powinna służyć jako podręcznik akademicki na różnych humanistycznych studiach uniwersyteckich. Michałowi mogłem podziękować osobiście, kiedy mi książkę podarował i wzruszająco dedykował.
Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi. Tom 3. Redakcja naukowa Maria Halamska, Monika Stanny, Jerzy Wilkin. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa 2021.
To jest ostatni wolumin fundamentalnego, zbiorowego opracowania, bez znajomości którego, nie należy wypowiadać się o polskiej wsi, bardziej generalnie – o problematyce wiejskiej. Ale na wsi, podobnie jak na pogodzie zna się u nas każdy, więc głupstw się jeszcze nasłuchamy.
Wiedza w tych dziełach zawarta powinna jednak działać i trzeba się do tego przyczyniać. Jeszcze raz winszuję i dziękuję.
Z podzięką
13/10/2021
Międzynarodowa Monografia Naukowa – Polesie. Środowisko. Melioracje. Tom 3. Polesie polskie. Brześć – Równe-Warszawa-Riazań, 2020, s. 976+nlb. Waga naprawdę ciężka, darowizna Jurka Jeznacha, polskiego współautora tego dzieła!
Aleksander Gieysztor, Tadeusz Łepkowski, Marian Małowist, Żywoty historyczne, pod redakcją Ryszarda Stemplowskiego, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2020. Znakomite zgranie wątków biograficznych i metodologicznych w tych rozmowach, które pierwotnie ukazały się po hiszpańsku!
Ryszard Stemplowski, Fakty i fantazje. Watykan 1939-1945. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019. Polecam, bo to nie tylko dokumenty, lecz także anegdoty. Wyrazy współczucia Piusa XII dla podbitej przez Niemcy Polski, stosowne również dla Finlandii (najechanej przez ZSRR), to arcydzieło dyplomacji.
Andrzej Walicki, PRL i skok do neoliberalizmu. Antykomunizm zamiast wolności. Porachunki inteligenckie. Pod redakcją Joanny Schiller-Walickiej i Pawła Dybicza. Fundacja Oratio Recta, Warszawa 2021. Cenna i ważna publikacja rozproszonych wcześniej publicystycznych i eseistycznych wypowiedzi Andrzeja Walickiego. Drugi tom cyklu, trzeci w zapowiedzi, czekam na całość!
Maurice Merleau-Ponty, Jean-Paul Sartre, Zerwanie, humanizm i terror. Tłumaczył i opracował Jacek Migasiński. Wydawnictwo Agora, Warszawa 2021. Rozmawialiśmy z Jackiem parokrotnie o tej edycji podczas jej przygotowania, więc teraz już tylko winszuję finału. Efekt znakomity!
Janusz Termer, Myślenie literaturą. Eseje, szkice, wspomnienia. Res Humana, Warszawa 2019. Chętnie czytam, zwłaszcza o naszych nie żyjących już kolegach – wspomnienia skojarzone z odczytaniami.
Danilo Kis, Cyrk rodzinny. Przekład Danuta Cirlić-Straszyńska. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021. Zapewne znakomitej tłumaczce, z która znamy się od lat, zawdzięczam ten podarunek, a jest to edycja jubileuszowa Wydawnictwa Czarne. Cyrku rodzinnego nie oglądam, lecz się w nim pogrążam, bo akurat jestem mu bliski, a świetny przekład jeszcze mocniej mnie wciąga. (Ps. Nie mogę wpisać odpowiednich diakrytów, za co przepraszam, ale to wina programu).
.
Andrzej Walicki (1930-2020)
27/08/2021
Jak się okazało po latach, mieliśmy z autorem Osobowości a historii zajmować się Stanisławem Brzozowskim nieomal równolegle. Przyjaźniłem się z Andrzejem Walickim ponad pół wieku. Była to przyjaźń falująca, raz bliższa, raz dalsza. zawsze jednak, przynajmniej z jego strony niezawodna, a jej najbardziej okazałym owocem były cztery tomy Prac wybranych Andrzeja Walickiego opublikowane w serii “Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej”, wydawanej przez krakowski Universitas. Redagowałem tę antologię, napisałem do niej wstęp, a co najbardziej znamienne i dotąd zatajone, została ona przygotowana i zrealizowana podług mojego, a nie autorskiego projektu.
Andrzej Mencwel, Byłoje i dumy, “Przegląd Filozoficzny”, Rocznik 30, Warszawa 2021, nr 2 (118), poświęcony Andrzejowi Walickiemu, s. 31-41
Pamiątki
07/08/2021
Paweł Kozłowski, Spotkania z Andrzejem Walickim. Książka i prasa, Warszawa 2021.
Autorowi dziękuję, a na dyskusję już się zapisałem. Przy okazji powiadamiam, ze najbliższy numer “Przeglądu Filozoficznego” (w druku) poświęcono Andrzejowi Walickiemu.
Człowiek i historia. Wokół myśli Aleksandra Ochockiego, pod redakcją Jacka Migasińskiego i Jakuba Nikodema. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2021.
Z Alikiem Ochockim znaliśmy się lat kilkadziesiąt, z tych samych seminariów, kręgów koleżeńskich oraz szkól akademickich, ale przeważnie się rozmijaliśmy. Ta pamiątkowa edycja, z ineditami Ochockiego, ciekawymi i wielostronnymi studiami oraz znakomitym wstępem redaktorów tomu, uświadamia mi to, co bezpowrotnie utracone.
Książki darowane
05/08/2021
Olga Zadurska, Naznaczeni od Pana Boga. Obcy wśród swoich na wsi polskiej XIX i początku XX wieku.
Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2021.
Anna Wrona, Migranci z miast oraz ich sąsiedzi. Swojskość, obcość, codzienność.
Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2021.
Obie te książki powstały jako prace doktorskie zostały, nagrodzone w konkursie Fundacji na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, a ja miałem przyjemność brać udział w dyskusji nad nimi zorganizowanej przez tę Fundację. Scholar wydał je w formie godnej pozazdroszczenia.
Spóźniona podzięka
31/05/2021
Marcin Giełzak, Antykomuniści lewicy. Lidia i Adam Ciołkoszowie jako historycy socjalizmu polskiego. Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
O niepodległość i socjalizm. Studia i szkice z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej. Pod redakcją Kamila Piskały i Macieja Żuczkowskiego. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020. Współautorzy m.in.: Michał Śliwa, Włodzimierz Suleja, Rafał Chwedoruk, Andrzej Friszke, Marcin Giełzak, Łukasz Garbal).
Panu Marcinowi Giełzakowi, który najpierw napisał do mnie ujmujący list, a potem obdarzył tymi książkami, szczerze dziękuję. Spóźniam się teraz z wieloma powinnościami, ale niedługo będę już mógł się poprawić.
Dyskusja o nowoczesności
18/05/2021
Doceniam powagę książki Tomasza Kizwaltera i powinna ona stać się ośrodkiem publicznej dyskusji o modelach naszych dążeń modernizacyjnych, ponadto podręcznikiem akademickim oraz podstawa dla licealnych programów szkolnych. (…)
Jeśli “nowoczesność” ma odzyskać właściwą humanistyczną treść, trzeba zerwać z tą prostacką karykaturą Oświecenia, przywrócić mu całe bogactwo wewnętrznych napięć i kontrowersji ideowych, form artystycznych i odkryć naukowych, programów politycznych i treści społecznych”.
Andrzej Mencwel, Oświecanie nowoczesności, “Przegląd Polityczny” , nr 165, 2021, s. 90-98. Odpowiedź Tomasza Kizwaltera na moją dyskusję pt. Nienowoczesna nowoczesność, tamże, s. 98-101.
Zestaw
02/05/2021
Dariusz Śnieżko, Kompleksja literatury, studia staropolskie, TAWiPN Universitas, Kraków 2019.
Marek Beylin, Klimat, lewica, siostrzeństwo. Rewolucje trwają (kontrrewolucje też), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021.
Wojciech Dudzik, Maska w kulturze współczesnej Europy. Teorie i praktyki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
Andrzej Walicki, PRL i skok do neoliberalizmu. Jaruzelski, Solidarność, zdrada elit. Pod redakcją Joanny Schiller-Walickiej i Pawła Dybicza, Fundacja Oratio Recta, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2021.
Na razie tylko odnotowuję i, rzecz jasna – dziękuję! Komentował będę stopniowo.