Odejście filozofa
22/01/2021
Alfred Gawroński, filozof, zmarł w Rzymie 17 stycznia 2021 roku, przeżywszy 91 lat. Był oryginalnym współczesnym myślicielem, dość odosobnionym, ponieważ nie ulegał kapryśnym przypływom i nie należał do wpływowych konstelacji.
Jego tytułowy esej ze świetnej książki Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa? (Biblioteka “Więzi”, Warszawa 1984) inspirował moje pojmowanie komunikacji ludzkiej i jej historycznych modeli (mowa-pismo-druk) i umacniał nasze (w ówczesnej Katedrze Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki UW) zainteresowania dziedziną, która nazwaliśmy Antropologią słowa. Wyrosła z tego również seria wydawnicza Communicare, w której wydaliśmy także tych klasyków antropologii słowa, o których pisał Gawroński: Havelocka i Goody’ego*.
Prawdopodobnie około roku 1990 zaprosiłem Alfreda Gawrońskiego do naszego zespołu na dyskusję o jego filozoficznym ujmowaniu komunikacji oraz konstytucji sensów języka. Pamiętam to spotkanie jako intensywne, ale nie mam jego zapisu, było jednak nagrywane i powinno w tej formie zostać dochowane.
Pośród heideggerowskiej młaki i postmodernistycznej łatwizny, filozofia Gawrońskiego była głosem powagi, rzetelności, racjonalnego krytycyzmu. Jestem pewien, że zostanie właściwie odczytana i doceniona, choć żal mi, że myśliciel tego nie doczekał.
* The Logic of Writing and the Organization of Society Goody’ego przywiozłem w 1987 roku ze Stanfordu (wypatrzyłem w księgarni uniwersyteckiej, była gdzieś na samym dole, leżałem na wykładzinie ją przeglądając, a strażnik obchodził mnie dookoła) i nawet przetłumaczyłem wstępny fragment. Esej Gawrońskiego oświetlił i uporządkował te pierwsze intuicje.