Długi książkowe (cd)
18/06/2018
Marta Wyka, Napisane niedawno. Szkice krytyczne i literackie. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Nie tylko przez osobistą bliskość (zob. wpis Dla Marty), ale przez przywary wieku, najmocniej działają na mnie wątki i teksty autobiograficzne. Marta wątki te wpisuje znamiennie, a utwór bezpośredni (Odwiedziny w domu dzieciństwa, s. 194-204) mnie wzrusza.
Jerzy Madejski, Praktykowanie autobiografii. Przyczynki do literatury dokumentu osobistego i biografistyki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2017.
Autor tej książki jest również redaktorem periodyku Autobiografia i najlepszym u nas znawcą tego rosnącego w ilość i jakość gatunku piśmienniczego. Bardzo dziękuję i polecam.
Bardzo zaległe długi książkowe
Bogdan Rogatko, Kraków literacki. Impresje i listy do poetek. Posłowie Gabriela Matuszek. Kraków 2016.
Bogdan był wiernym i czułym czytelnikiem i krytykiem polskiej poezji i prozy, więcej niż od półwiecza. Byliśmy rówieśnikami, a choć spotykaliśmy się rzadko, to rozumieliśmy się w lot. Jego ostatnia książka, którą przesłał mi przyjacielsko, leżała ciągle pod moją ręką, ale nie zdążyłem jej przeczytać przed Jego nagłym i niespodziewanym odejściem.
Roman Rudziński, Człowiek i dzieło. Redakcja naukowa Janusz Sidorek. Oficyna wydawnicza SGH. Warszawa 2017.
Rzecz tę, upamiętniającą założyciela Katedry Filozofii w SGH (wówczas SGPiS), wydali po trzydziestu latach od Jego śmierci, przyjaciele i uczniowie. Niestety nie ma ta niczego ode mnie, choć Romek był moim współmieszkańcem w akademiku i przyjacielem lat studenckich i doktoranckich. Dziękuję, uchybienie własne postaram się nadrobić.
Długi książkowe
18/04/2018
Jerzy Giedroyc, Józef Wittlin, Listy 1947-1976. Opracowali, wstępem i przypisami opatrzyli Rafał Habielski i Paweł Kądziela. Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturę Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Associattion Institut Litteraire “Kultura” . Biblioteka Więzi, Warszawa 2017.
Jerzy Giedroyc, Witold Jedlicki, Listy 1959-1982. Opracował, wstępem i przypisami opatrzył Marek Kornat. Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Association Institut Litteraire “Kultura”. Biblioteka “Więzi”, Warszawa 2017.
Oba te, znakomicie opracowane tomy, zawdzięczam Pawłowi Kądzieli, który jest moim niezawodnym darczyńcą. Składając to spóźnione podziękowanie, jednocześnie notuję dwa wydania z innego źródła, lecz spowinowacone, które otrzymałem dopiero co:
Leszek Kołakowski, Andrzej Walicki, Listy 1957-2007. Do druku podał, komentarzem i aneksami opatrzył Andrzej Walicki. Z rękopisów przepisał i opracował Henryk Citko. Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei. Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Warszawa 2018.
Irena Bednarz, Mistrzowie i uczniowie. Bibliografia zawartości wydawnictw zbiorowych dedykowanych Warszawskiej Szkole Historii Idei. Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2018.
Z podziękowaniem dla prof. Andrzeja Gniazdowskiego. Jemu zawdzięczam zapewne ten podarunek, choć jako nadawca się nie ujawnił.
A razem? Razem – proszę studiować historię nowoczesnej kultury polskiej!
Podzięka poezją
28/03/2018
Justyna Dąbrowska, Spojrzenie wstecz. Rozmowy. Z fotografiami Mikołaja Grynberga. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012.
Justyna Dąbrowska, Nie ma się czego bać. Rozmowy z Mistrzami. Z fotografiami Mikołaja Grynberga, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2016.
Autorce tych rozmów, w które osobiście się wciągnąłem, zawdzięczam też tom wierszy Witolda Dąbrowskiego, pt. Krajobraz z chmurą (Zeszyty Literackie, Wydawnictwo Waza, Warszawa 2012). Witek jest ojcem Justyny Dąbrowskiej, a był ongiś redaktorem i przyjacielem. Niech więc formą podzięki będzie moje przepisanie jego wybranego wiersza, Na urodziny:
znam ciemność z pozłacanych ram
i z jabłka piłem koniak w sadzie
a jeśli idę
dojdę tam
gdzie się w jezioro słońce kładzie
jeśli jest coś co ma znaczenie
poza znużeniem poza marszem
to wiem już wiem już co –
spojrzenie
w wodę gdy się przed zmierzchem marszczy
Może jeszcze jeden, Na dzień sierpniowy:
Ponieważ nie jest pewne, w którym miejscu zaczyna się kosmos,
zważywszy, że nas zawodzi szkiełko i oko,
nie możemy wiedzieć niestety, jaki wir galaktycznych osmoz
niesie nas, ani dokąd.
Gwiazdy na niebie sierpnia żółkną, czerwienią się, świecą,
nie są sześcioramienna ani nie są to pentagramy,
a my stoimy pod nimi z jaskiniową naszą niewiedzą,
stoimy, spoglądamy.
Długi książkowe
24/02/2018
Włodzimierz Paszyński, Książki z dobrej półki, Nakładem Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2017.
Zawsze uważałem, że zawód nauczycielski jest powołaniem i godnością, a nauczanie literatury – najważniejsze. Więc bardzo się cieszę, że autor tej tej książki (polecam nie tylko maturzystom) temu przyświadcza.
– Puchatku?
– Tak, Prosiaczku?
– Nic. Tylko chciałem się upewnić, że jesteś.
Jacek Głażewski, Konspiracja wyobraźni. Studium o pamiętnikach Jana Kilińskiego. Nakładem Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2017.
To jest książka napisane ze źródłowym znawstwem, pasją poznawczą i pisarskim wigorem. Kiliński, jego świat i jego czas tutaj odżywają, a ja pogrążam się w czytaniu, przekonując się o nierozerwalnym w polskiej nowoczesności splocie problematyki narodowej i społecznej. Z tej ostatniej wypruto całą naszą współczesność, opustoszałym “narodem” ogłuszając nas nieustannie. Tym bardziej treściwa, krytyczna i kryniczna to lektura.
Zamknięcie i wezwanie
23/02/2018
Stefan Żeromski, Pisma zebrane, tom 22, Biała rękawiczka, opracowała Justyna Kołodziejczyk; Turoń, opracowała Beata Utkowska. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie, bez daty, ale realnie 2017.
Tom ten zamyka czterotomową serię trzecią Dramaty, oraz cykl 39 (słownie: trzydziestu dziewięciu) tomów Pism zebranych Stefana Żeromskiego, od lat doskonale redag0wanych przez Zdzisława Jerzego Adamczyka. W tych 39 tomach jest jednak luka, mianowicie tomów 27-33, przewidywanych na nowe, a właściwie pierwsze systematyczne i krytyczne wydanie Dzienników.
Drogi, Szanowny Zdzisławie, do dzieła, na nie czekamy!
Opracowanie tego tomu dramatów Żeromskiego, jak zawsze w tej edycji – znakomite. Turonia przeczytałem w pierwszy wieczór, komentarz Beaty Utkowskiej mnie oświecił, a tego, że nikt tej sztuki nie wystawi na stulecie niepodległości – nie pojmuję.
Ale nie tylko tego ostatnio nie pojmuję…
Długi książkowe
01/02/2018
Faraon. Poetyka filmu, pod redakcją naukową Seweryna Kuśmierczyka. Czuły Barbarzyńca Press, Warszawa 2016.
Zanim zdołałem wywiązać się a tego długu, otrzymałem dar następny:
Jerzy Wójcik, Sztuka filmowa, opracowanie Seweryn Kuśmierczyk. Wydawnictwo Canonia, Warszawa 2017.
Jest to opracowanie wykładów Jerzego Wójcika, pilotowanych przez Seweryna Kuśmierczyka, a prowadzonych w Instytucie Kultury Polskiej UW w latach 2002-2003. Tylko piętnaście lat temu, a wydaje się, że w innej epoce…
Dziękuję, gratuluję obu edycji.
Katarzyna Szumlewicz, Miłość i ekonomia w literackich biografiach kobiet. Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2017.
Czytając te, napisane z wigorem, szkice, niektóre o moich powieściach ulubionych (Wichrowe wzgórza, Nana, choć bardzo brak mi Balzaca i Stendhala) przypominam sobie, czym się różniliśmy: bezpośrednim i zapośredniczonym (przez formę) stosunkiem do literatury. Dziękuję, podziwiam, nie zazdroszczę.
Eliza Kącka, Literatura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda. TAWiPN Kraków 2017.
Dziękuję, gratuluję, cieszę się, że ta książka jest taka, jaka jest.
Jan Olaszek, Rewolucja powielaczy. Niezależny ruch wydawniczy w Polsce 1976-1989. Trzecia Strona, Warszawa 2015.
Dziękuję z książkę i ciekawą rozmowę, jeszcze w październiku zeszłego roku.
Długi książkowe
02/11/2017
Kazimierz Brakoniecki, Zakład biograficzny Olsztyn. Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa “Borussia”, Olsztyn 2016.
Tej książki właściwie się boję, dlatego leży ona już długo pod moją ręką, zaglądam do niej, podczytuję tam i owam, ale całej nie przeczytałem. Dlaczego? Dlatego, że opowiada ona poniekąd o moim chłopięcym życiu w Jeleniej Górze/Hirschbergu i nie chcę tej opowieści ulec, zanim swojej nie napiszę. A kiedy napiszę? Jak już nie będę mógł nie napisać… To się przybliża, ale trzeba uważać, żeby nie spłoszyć.
Za to wiersze Kazimierza, w bardzo wysmakowanym wydaniu (Obrazy polskie, Wydawnictwo Convivo, Warszawa 2017), czytam swobodnie i z wyraźną przyjemnością, choć nie wszystkie jego obrazy są mi bliskie. Ale Wiosnę Weissa i Spowiedź Hofmana przyswajam w lot.
Długi książkowe (cd)
20/10/2017
Piotr Kulas, Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017.
Z dość skromnych i rozpoznawczych raczej Rozmów o inteligencji (Scholar 2016) wyrosła ta gruba księga, za którą dziękuję i którą polecam, zwłaszcza tym , co należą do młodych inteligenckich elit.
Aurimas Svedas, In the Captivity of the Matrix. Soviet Lithuanian Historiography 1944-1985. Rodopi, Amsterdam-New York, 2014.
Dziękuje Autorowi, wybitnemu historykowi litewskiemu i polecam uwadze nie tylko historyków historiografii. To jest dziełko o nowoczesnych dziejach inteligencji środkowoeuropejskiej.
Bratysława – miasto na skrzyżowaniu kultur. Redakcja Andriej Moskwin. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej UW. Warszawa 2016.
Tutaj raczej pewne przyczynki. Dziękuję Andriejowi.
Długi książkowe (cd)
10/10/2017
Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej. Redakcja Justyna Kowalska-Leder, Paweł Dobrosielski, Iwona Kurz, Małgorzata Szpakowska, Instytut Kultury Polskiej UW, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017.
Ekspozycje nowoczesności. Wystawy a doświadczenie procesów modernizacyjnych w Polsce (1821-1929). Redakcja Małgorzata Litwinowicz-Droździel, Iwona Kurz, Paweł Rodak. Instytut Kultury Polskiej UW. Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2017.
To są dwa fundamentalne opracowania, dokonane przez Koleżanki i Kolegów z Instytutu Kultury Polskiej, których nie wypada mi pobieżnie kwitować. Powiem tylko, że przymiotnika “fundamentalne” użyłem świadomie, a wyraża on moje przekonanie, że każdy kto znajdzie się w kręgu problematyki jednego z tych dwóch opasłych tomów, lub też obu, będzie się musiał do zawartych w nich prac odnosić.