Z zazdrością
20/01/2020
Michał Głowiński, Papuga i ratlerek. Opowiadania i małe szkice. Wielka Litera, Warszawa 2019.
Pod tym intrygującym mianem, który rozwikłać może tylko ten, kto przeczyta opowiadanie tytułowe (s. 195-201), kryją się wspomnienia i powiastki autora, które czytam z ciekawością i zazdrością. Ciekawość bierze się stąd, że Michał Głowiński jest moim pierwszym uniwersyteckim nauczycielem, a jest tu wiele wspomnień z czasów jego studiów, które wzbogacają moją pamięć. Zazdrość zaś stąd, że te drobiazgi, szkicowane jakby od niechcenia, mają zawsze epicki oddech i odkrywają, często dramatyczne, znaczenia czasów i miejsc. Też bym tak chciał.
Przedwiośnie czy potop (2)
14/01/2020
Zaproszenie też opóźnione, ale jeszcze zdążam: plakat 2
Zapóźnienie
Ze zdumieniem zauważam, że nie odnotowałem dotąd następującego utworu:
Ada Arendt, Archeologia zatroskania. Staropolskie kalendarze w działaniu. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019.
A znam przecież tę książkę, rzec można, od podszewki, by czytywałem ją podczas powstawania i dyskutowałem o niej w naszych zespołach. A byłem też na obronie doktoratu, która była triumfalna. Dodam, że to właśnie Archeologia zatroskania była prezentowana podczas uroczystości wręczania Nagrody Klio, za serię wydawniczą Communicare. Może to wszystko razem usprawiedliwia moje zapóźnienie, które Autorka mi pewnie wybaczy.
Przy okazji, a bez znacznego opóźnienia, gratuluję też Pawłowi Rodakowi tego wydania:
Roger Chartier, Czy książki wywołują rewolucje? Szkice z historii książki, lektury i kultury piśmiennej. Redakcja naukowa i posłowie Paweł Rodak. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019. Seria Communicare, rzecz jasna.
Humanistyczne rarytasy
03/01/2020
Mam wrażenie, że przez długotrwałą opieszałość, nie wpisałem tutaj gratulacji i podziękowań dla profesora Włodzimierza Olszańca, który wydaje wyborną serię Minuscula Humaniora. A w niej:
Tom I: Enea Silvio Piccolomini broni poezji. Fragment listu do Zbigniewa Oleśnickiego z 27 października 1453 roku. Z rękopisu BJ 173 wydał na nowo, przełożył, uwagami wstępnymi i przypisami opatrzył Juliusz Domański. Instytut Filologii Klasycznej, Uniwersytet Warszawski.
Nie mnie komentować opracowanie Juliusza Domańskiego, mogę się tylko uczonemu pokłonić.
Tom II: Francesco Petrarca, Moich siedem psalmów, Modlitwy, przełożył i opracował Włodzimierz Olszaniec.
W polszczyźnie brzmią doskonale – dziękuję i podziwiam!
Dar i przypomnienie
02/01/2020
Bartłomiej Szleszyński, Non omnis moriar? Bolesław Prus, wiek XIX i opowieści współczesne. Instytut Badań Literackich PAN, Wydawnictwo, Warszawa 2019.
Książkę tę poświęcam pamięci profesora Janusza Maciejewskiego – napisał jej autor, który łaskawie mi ją przesłał i tą dedykacją mnie wzruszył. Janusz Maciejewski był moim trochę starszym kolegą z warszawskiej polonistyki (asystentem i opiekunem koła naukowego, gdy ja kończyłem studia, także znanym publicystą literackim ze “Współczesności”, gdy w niej debiutowałem), a przyjaźń nasza przetrwała całe Jego życie. Była wypełniona latami współpracy bliskiej i dalszej, elementarną solidarnością podczas różnych wstrząsów historycznych, których przez te pół wieku przeszliśmy dość, wzajemnym wyczuciem, choć nierzadko zajmowaliśmy się rzeczami od siebie odległymi. Janusz nie był literatem knajpianym, ani kawiarnianym (takie podgatunki żerowały wówczas nagminnie), nigdy z nim właściwie nie odbywało się chorobliwych rozmów “pa duszam”, ale zawsze można było na niego liczyć, znaleźć w nim oparcie, bo był nam poświęcony, bez ofiarnictwa i grandilokwencji. Był przyjacielem, w najbardziej źródłowym rozumieniu – spolegliwym.
Bardzo dziękuję panu Bartłomiejowi, że mi o Nim przypomniał swoją dedykacją, a książki winszuję, bo zapowiada się ciekawie.
NB. Nie tylko w publicystyce Bolesława Prusa i Elizy Orzeszkowej Anglia jawi się jako utopia (zob. s. 291-304), także w pisarstwie Stefana Żeromskiego oraz Stanisława Brzozowskiego. Może to jakiś nie wyzyskany jeszcze temat, ciągle pouczający?
Dziękuję również za tom Sienkiewicz ponowoczesny. Pod redakcją Bartłomieja Szleszyńskiego i Magdaleny Rudkowskiej. Również Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2019.
Wspominam Michała Nawrockiego
30/11/2019
Andrzej Mencwel, Iskrzenie, Postępy Fizyki. Czasopismo naukowe Polskiego Towarzystwa Fizycznego poświęcone upowszechnianiu wiedzy fizycznej, nr 1/2019, s. 33.
Najdłużej, bo przez jakieś piętnaście lat spotykaliśmy się w Radzie Programowej Festiwalu Nauki i zwykle siadaliśmy tak, aby widzieć się nawzajem. Wydaje mi się teraz, że oczami mówiliśmy do siebie więcej niż słowami, chociaż nie należeliśmy do milczków. Czasem w tych oczach iskrzyło i to również składa się na tą dobrą pamięć, którą o Nim zachowuję.
Chwała Pomianowi
27/11/2019
Andrzej Mencwel, Iść po prąd, “Przegląd Polityczny”, nr 156/2019, s. 141-143.
“Dojrzałe Oświecenie, jakie za Krzysztofem Pomianem mam na uwadze, jest także czasem współczesnym, który dopiero przez nas może być dopełniany. Nie ma w nim, jak i w nas, wiary w nieodparty triumf wielkiej światłości, rozjaśniającej ostatecznie wszelką ciemność. Jest natomiast świadomość, że w mroku świata będzie tylko tyle światła, ile nam samym uda się zapalić”.
Inaczej niż w propagandzie
Andrzej Mencwel, Pytanie o “klasę dla siebie”. “Zdanie”, nr3-4 (182-183) 2019, s. 22-25.
“Transformacja zachodząca w Polsce po roku 1989, choć nazywano ją często rewolucyjną, była jednak restauracyjna. Restaurowano bowiem kapitalizm oraz właściwe mu społeczeństwo klasowe, choć na gruncie cywilizacyjnym zasadniczo zmienionym przez przeobrażenia powojenne”.
Sarmacja teraz
Sarmacja czyli Polska wytrzebiona. Z prof. Andrzejem Mencwelem rozmawia Maciej Stasiński. Magazyn Świąteczny Gazety Wyborczej, 31 sierpnia-1 września 2019, s. 32-33.
“Trzeba spod Bramy Straceń na Cytadeli wydeptać drogę do Pomnika Poległych Stoczniowców”.
Honor w Kadzidle
18/06/2019
Jeśli chcecie wiedzieć, jak było w Kadzidle, zapraszam na oficjalną stronę Urzędu Gminy Kadzidło, a w niej na Wesele Kurpiowskie oraz Uroczystą Sesję Rady Gminy (16.06.2019).
Jeszcze o tym napiszę, ale muszę ochłonąć…