11/09/2015
Andrzej Mencwel, Kim są Polacy?, Przegląd Polityczny, 2015, nr 131, s. 108-109.
Wojciech Burszta, Dariusz Gawin, Irena Grudzińska-Gross, Inga Iwasiów, Robert Kostro, Andrzej Mencwel, Polskość jako szansa i problem. Debata o tożsamościach polskich, tamże, s. 110-120.
Pół wieku ze Stanisławem Brzozowskim. Z prof. Andrzejem Mencwelem, tegorocznym laureatem nagrody im. Kazimierza Wyki rozmawia Adam Komorowski, “Kraków. Miesięcznik społeczno-kulturalny”, nr 3, 2015, s. 3-5
Andrzej Mencwel, Przyświadczenia wiary (Jerzy Andrzejewski, Stefania Baczyńska, Tadeusz Gajcy, Karol Irzykowski, Karol Ludwik Koniński, Czesław Miłosz, Jerzy Turowicz, Kazimierz Wyka, Pod okupacją. Listy, Warszawa 2015), “Twórczość”, 2015, nr 5, s. 117-120.;.
18/01/2015
Jak mówić sensownie o kulturze Polski Ludowej?, “Zdanie”. Pismo Stowarzyszenia “Kuźnica”, nr 3-4, 2014, s. 27-29.
For ett nytt Ukraina , Essa av Andrzej Mencwel. 10 TAL.Kunst. Literatur. Samtidsdebatt, nr 17/18, 2014, s. 24-33.
Polska zdziecinniała, rozmawia Kacper Leśniewicz, “Przegląd”, nr 3, 2014, s. 44-46.
Co mówi Brzozowski?
11/06/2014
Kościołowi na przykład mówi on, żeby się skupił na swojej ogólnoludzkiej misji religijnej, a rozstał z lokalnym “jezuityzmem czapki i papki”; ateistom, żeby nie wszczynali wojny religijnej, gdyż “światopogląd religijny” rozleciał się przed stu laty; narodowcom, że o jakości narodu nie stanowią szturmówki i mundurki, lecz bogactwo twórczości kulturalnej; ludowcom, że żyją w “Polsce przemienionych kołodziejów”, a nie w skansenie; prawicy, że nowoczesne społeczeństwa są ekonomicznie i kulturalnie podzielone, a nie plemiennie jednorodne; lewicy, że jej identycznością jest wszechstronna emancypacja wyzyskiwanych i wykluczonych, a nie gabinetowy klientyzm; liberałom, że prawdziwy rozwój cywilizacyjny gwarantuje właściwa “struktura duszy kulturalnej”, czyli postawa twórcza, a nie tępy ekonomizm; konserwatystom, że mają przetwarzać najlepsze tradycje, a nie powielać “Polskę zdziecinniałą”.
A nam wszystkim, że Polska prawdziwie dojrzała i nowoczesna to jest Polska pracująca twórczo we wszystkich dziedzinach na najwyższym poziomie światowym.
W nauce przede wszystkim.
Młodzi idą. Z prof. Andrzejem Mencwelem rozmawia Jarosław Mikołajewski. “Gazeta Wyborcza”, 7-8 czerwca 2014 r., s. 12-14.
“Danas”
30/04/2014
Popkultura nece potopiti evrointegracije. Antropolog Andzej Mencvel povodom knijge “Antropoloska imaginacije”. Razgovor vedila i prevela Ivana Dokić Saunderson. “Danas”, Beograd, 8 april 2014, s. 16.
Widmo lewicy krąży po Polsce…
– Jako naród przeszliśmy ze wsi do miasta, z chałup do mieszkań, z zagród do zakładów, z parafii do stowarzyszeń, ze społeczności tradycyjnych do społeczeństwa nowoczesnego. W nim nie zaglądamy sobie do garnków i do łóżek, lecz indywidualnie odpowiadamy za własne wybory i zachowania. A jeżeli ktoś odpowiada sam za siebie, to bierze na siebie odpowiedzialność. I nie może być przez oszołomionych mataczy prowadzony do ciemnego kąta. (…) Nowoczesne zmiany społeczno-cywilizacyjne nie przekładają się na poglądy polityczne, ale nie poszerzają bazy dla ekstremizmów, zwłaszcza tradycjonalno-prawicowych. A czy będą siły polityczne zdolne uświadamiać, nadawać temu krystaliczną postać, to jest już inne pytanie. Które przed innymi powinni sobie zadawać ludzie lewicy.
Widmo lewicy krąży po Polsce, ale to wciąż tylko widmo. Z prof. Andrzejem Mencwelem rozmawia Robert Walenciak. “Przegląd”, nr 17-18, 2014, s. 14-17.
Skąpany w Rosji
25/02/2014
Andrzej Mencwel, Skąpany w Rosji, “Gazeta Wyborcza”, 8-9 lutego 2014, s. 30-31.
“Victor Serge, który pulsowanie takiej elementarnej więzi międzyludzkiej przeciwstawiał świadomie uciskowi wszechmocnego państwa, był w swej postawie rzeczywiście skrytym anarchistą. A choć zapewne nie przepowiadał sobie Ośmiu błogosławieństw, przyjmuję, że był anarchistą ewangelicznym. Blogosławieni, którzy prześladowania cierpią dla sprawiedliwości, albowiem ich jest królestwo niebieskie”.
Fragment o Ukrainie
21/02/2014
Co się bowiem dzieje na Majdanie w istocie samej? Poprzez wszystkie zjawiskowe strony tego wydarzenia historii światowej, porównywalnego z polskim Sierpniem 1980 roku, choć w formach odmiennego, przebija się jeden sens podstawowy: oto lud, plebs, stan trzeci wystąpiły przeciw władzy w imię swego obywatelstwa. Władza ta ma pozorną legitymację demokratyczną, lecz naprawdę jest uzurpatorską oligarchią, a jeśli postępuje kunktatorsko, to nie dlatego, że respektuje praworządność, lecz dlatego że czuje się słaba. Demos z kolei, a podkreślam jego wielkomiejski charakter, gdyż zmienia to tradycyjny obraz Ukrainy, dowodzi wszelkimi, zasadniczo pokojowymi środkami, że restytuuje swoją obywatelskość, to znaczy państwową sprawczość, i nie zamierza jej już tak utracić, jak stało się to po rewolucji pomarańczowej. Medialna galaktyka ostatnich tygodni eksploduje przepowiedniami, prognozami, komentarzami, wieściami i czarami – wszystkie one są razem są zadziwiająco zgodne, W Ukrainie nie tyle każde rozwiązanie, co każdy scenariusz jest możliwy: porozumienie opozycji z władzą, obalenie rządów przez rosnący opór, stan wyjątkowy i zdławienie opozycji, podział kraju i jego rozpad lub sfederowanie, siłowa interwencja rosyjska. Jednego tylko scenariusza nikt się nie spodziewa – mianowicie tego, że Unia Europejska zacznie zachowywać się wobec kryzysu ukraińskiego w sposób zdecydowany i skuteczny. Można więc sobie wyobrazić także, że w najbliższych miesiącach będą konwulsyjnie szarpane i bezradnie sztukowane poszczególne kawałki wszystkich tych scenariuszy. Nie jestem od tego, aby cokolwiek zapowiadać na czas najbliższy, zwłaszcza, że piszę niniejsze podczas ciszy olimpijskiej, ale na przepowiednię zasadniczą sobie pozwalam: demokratyczna rzeczpospolita wolnych obywateli, o którą tu chodzi istotnie, powstanie w Ukrainie na pewno. Czy powstanie prędzej czy później – to zależy nie tylko od stosunku Polski, Rosji, Europy i świata do Ukrainy, lecz przede wszystkim od środków własnych, jakimi będzie tworzona.
Całość pt. W stronę Nowej Ukrainy, w najbliższym numerze “Przeglądu Politycznego” (nr 123/2014).
Pisałem w dniach 7-17 lutego 2014.
***
22/01/2014
Rozmowy na dziedzińcu. Wielka sztuka jest tajemnicą. Dyskutują: kard. Gianfranco Ravasi, Andrzej Mencwel, Jacek Dukaj, Anna Karoń-Ostrowska, Andrzej Seweryn oraz Jerzy Sosnowski. “Więź”, zima 2013, nr 4 (654), s. 107-120.
***
07/12/2013
Andrzej Mencwel, Kultura i rewolucja. O Stanisławie Brzozowskim, “Zdanie”, 2013, nr 3-4, s. 89-96.
29/11/2013
Andrzej Mencwel, Pożegnanie z estetyzmem, “Twórczość”, 2013, nr 9, s. 63-97.
Andrzej Mencwel, Pro “zakon polskosti”, “Kritika”, Kijiv, 2013, nr 5-6, s. 4-5.
Andrzej Mencwel, Sprawa Brzozowskiego bez cudzysłowu, “Przegląd Polityczny” 2013, nr 120, s. 126-151.
Andrzej Mencwel, Wielogłos nowoczesności, “Krytyka Polityczna”. Wydanie specjalne, 2013, nr 34, s. 170-197.